Tản mạn về Bắc Kỳ và Nam Kỳ

Người viết trên dưới 3 xị tuổi đầu, có thời gian lâu lâu ở ngoài Hà Nội ngàn năm văn vật, đi nhiều tỉnh thành, có quen có biết có thân nhiều nhiều bạn bè người Bắc. Tự mình hay tò mò, mà xấu nết xấu tính hay để ý vặt, nên góp nhặt chuyện để tán phèo cũng được một mớ.

Ông bà có câu, ở đâu cũng có người nọ người kia, phải lắm! ở đâu cũng có đủ hạng người. Có cái lạ, càng đi ngược ra Bắc, người kia càng nhiều hơn người nọ. 'Người kia' tính tình hay lắm, sống bề ngoài, giả tạo, thích nói khích, thích chơi âm, thích mưu lợi nhỏ. Khổ cái, những trò ma mãnh, khôn vặt lại được mê, lại coi là hay. Nhỏ nhỏ như người lạ đến nhà chơi, to to như kén rể kén dâu, ngừi ta khen thằng nọ con kia 'khôn lanh, khéo miệng' chớ ít khi nào khen 'hiền lành, thật thà'. Hiền lành, thật thà, chăm chỉ, là đức tính tốt nhưng không biết sao, chẳng được đánh giá cao bao giờ. Nhất vẫn là phải 'láu', 'biết khôn' biết giả lả được lòng, biết đầu cơ thủ lợi, sống 'có nghệ thuật', quan trọng là phải có 'đẳng cấp' 'chất chơi'. Khi sách giáo khoa còn cổ xúy cho những hành động trong chuyện Tấm Cám hay Trạng Quỳnh thay vì đề cao tinh thần cao thượng cũng như như quân tử là đủ hiểu. Chuyện vui có thiệt: một gia đình phố cổ 7 - 8 người sống chung trong một căn nhà nhỏ chừng 20m2, nhà vệ sinh che tạm, con dâu đi đái cha chồng ngó chừng, nhưng đi ra ngoài là trai gái phố cổ, SH lượn vèo không mũ bảo hiểm, tóc keo láng mượt, mở miệng là địt mẹ tỷ nọ tỷ kia, thường thấy.

Tưởng là cùng tôn vinh giá trị khôn lỏi như nhau thì ở chung được, té ra không phải, vùng này tỉnh kia phân biệt nặng nề. Hải Dương chê lũ Thái Bình 'thái lọ', rồi bị chê lại 'răng đen mắt toét chân chì, không Tứ Kỳ thì Gia Lộc', đại loại vậy. Phân biệt nặng nề nhất là dân khu 4 cũ, Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh. Mấy chàng này cũng chẳng vừa, nhận mình 'miền Trung' chửi miền Bắc cục bộ địa phương. Tiếu lâm là các chàng lại chẳng bao giờ hòa đồng hòa nhập, cứ thấy xếp nào cùng tỉnh lên là sắp hàng tới 'viếng' rồi nhập 'băng'. Ông Hà Nam lên thì kéo một dây Hà Nam, ông nào xứ Bọ lên thì làm một dây xứ Bọ, đấu nhau như chém chả quanh năm, rất vui.

Người Tràng An ngày nay giống như người làng sống giữa thành phố, từ hành vi tới suy nghĩ, hay cái, vừa cực kỳ tự kiêu mà cũng cực kỳ tự ti. Trên miệng đeo câu trai gái Hà thành dù 3 đời trước ở tỉnh ngoại, dân trong nội đô thì chửi quận ngoài là dân lúa nước, dân Hà Nội 1 thì chửi Hà Nội 2, 3 là dân thủ đô chăn bò. Nhưng tự ti vì thực ra mình là người Hà Nội gốc ... cây. Đúng ra, cũng còn sót lại vài mươi gia đình Hà Nội gốc gác trên 3 đời, người già thường chỉnh chu mực thước, gắn gìn giữ những nét đẹp Tràng An, ông cụ mũ phớt ba-toong bà lão áo dài khăn vấn cổ, xưng nhau bạn-tôi, khoát tay nhau đi dạo Hồ Gươm mùa thu ngắn ngủi. Con cháu họ thì như đã kể, địt mẹ địt mẹ là danh ngôn cửa miệng, sống như thanh niên làng khoát áo kinh kỳ văn vật. Thế nhưng đừng ai tỉnh ngoài mơ cặp với họ nhé, đó là trèo cao.

Trên hết, người ngoài kia luôn vui thích với miền Nam, họ, nhiều người lắm, đã vô SG là tấm tắc khen, rồi ở luôn, rồi buông một câu xanh rì: 'quê thì Tết Nhất lễ chạp về chơi ít hôm thôi chớ sống ở SG thoải mái hơn' 

Chuyện vui cũng hơi vãn, nói chuyện nghiêm túc đây. Người Nam đâu có hề phân biệt người Bắc, SG đây, các bạn đến chơi hay ở lại, có bao giờ phải nếm những phân biệt như ở ngoài kia đâu. Có bao giờ các bạn bị nói là 'nhà quê' ở đây, hay không ai chơi vì không có 'hộ khẩu thành thị'. Những thói hư tật xấu, nhẹ từ giả tạo, nặng tới gian trá, ở đâu nhiều ở đâu ít, nó vẫn ở đó vậy, nói ra mới biết mà tự sửa lấy mình.

Người Nam vẫn rộng rãi với tứ phương, nhưng 'phương kia' có bao giờ rộng rãi với người Nam, nhẹ thì xem có gì để lợi dụng kiếm chác không, mấy thằng 'anh Hai lúa' này thoáng chơi lắm, k ăn thì uổng. Nặng thì lừa đảo, cướp đoạt, đè nén, nhiều người đã nói, chắc cũng không cần nhắc nhiều.

Điểm cuối cùng chốt lại, chửi Bắc kỳ, ngoài chửi thói hư tật xấu, chửi thực trạng xã hội, còn là đả phá cái mũ 'Cơm Sườn'. Trái với nhiều người, ý kiến riêng của người viết là 'chửi Bắc kỳ' không hề gây chia rẽ trên thực tế. Vì sao? người ta tốt thì ta chơi, người không tốt thì ta bình thường. Bạn tự thấy mình xấu tính thì sửa, không phải thì có chi bận tâm. Thứ nữa, chửi Bắc kỳ không những chẳng hại gì chuyện hất món Cơm Sườn, mà còn có lợi. Vì con người ta không cần phải thích nhau để làm chung một việc, chỉ cần chung một ích lợi chung một chí hướng, dù cách làm khác nhau, đích đến vẫn là một.

Tái bút: thợ mộc Bắc Kỳ có tỷ lệ giấu nghề cao hơn Nam Kỳ rất nhiều.

Những  mảnh chuyện sưu tầm