13 Reason Why: Khi sự vô cảm đã giết chết một cô gái

Có lẽ các bạn đã làm gì đó độc ác. Hay có lẽ bạn chỉ đứng nhìn chuyện đó xảy ra. Có lẽ bạn thậm chí không nhân ra bạn đã hành xử ác độc

Nhiều bộ phim tôi đã xem chúng để lại nhiều cung bậc xảm xúc khác nhau: hách não sự tò mò thích thú Memento, Muholland Driver, tiếc nuối trong Atonement, hài hước trí tuệ châm biếm chất Anh, Mỹ trong Snash, The Ranch. Triết học hiện sinh trong The Matrix (Ma trận). Nhưng chắc chắn ở thời điểm tôi viết đánh giá của mình, chưa bộ phim nào để lại trong tôi sự ám ảnh, ma mị, tiếc nuối pha lẫn thực tế của 1 xã hội hiện đại như trong 13 Reason Why. Bộ phim vừa mới phát ảnh bới NetFlix. Nếu bạn nào không đủ kiên nhẫn để chờ Vietsub hãy tìm cho mình bản Raw nếu như có tiếng anh đủ tốt.

Ngày hôm nay, tôi kể bạn nghe một mặt của sự thật đầu tiên, bạn đã nghĩ rằng tôi là một con "điếm". Còn ngày mai, khi bạn được tôi kể về những điều còn lại, mặt sau của câu chuyện trên, hoặc là một thứ gì khác đi nữa, bạn có tin rằng tôi rất giống bạn không? 

Bộ phim dài 13 tập được thuật lại theo lời kể của 1 cô gái đã chết, tự mình thâu lại 13 chiếc băng cassette nơi em thống kê ra 13 nguyên nhân để đi đến quyết định đau đớn của cuộc đời mình. Tôi sẽ cố gắng nhất có thể để không mô tả quá chi tiết về diễn biến bộ phim tránh mất đi sự hồi hộp cho các bạn đã lỡ đọc review này của tôi. Dù ai xem hay chưa xem cũng đều biết trước kết quả là cô gái đã chết nhưng điều đáng chờ đợi hơn cả lại là diễn tiến của cái chết đó.

Bộ phim phản ánh trần trụi thực trang học đường cấp 3 tại Mỹ, nó lên án sự máy móc của những bậc thầy cô, việc không thấu hiểu thâm lý phức tạp của các em đến từ cả gia đình, sự vô cảm ích kỷ của những kẻ sẵn sàng vì danh dự của bản thân chà đạp nên danh dự người khác để cố tạo ra 1 vỏ bọc cho mình. Mà tôi hay cho là những kẻ đạo đức giả, tiêu chuẩn kép.

Hannah Barker được mô tả như 1 cô gái có cặp mông to nhất tại trường qua 1 cuộc khảo sát trắc nghiệm khởi nguồn từ trò đùa của Alex. Thật trớ trêu cái chết của e lại bắt nguồn không nhỏ từ sự tốt bụng, đa cảm và quá để ý đến những lời bán tán của người khác nhắm vào mình. 13 lý do với nhân vật với những tính cách khác nhau nhưng đều có 1 điểm chung dù là vô tình hay cố ý góp phần đẩy em đi đến cái chết.” Một lời đồn dựa vào nụ hôn đã phá hỏng ký ức mà tôi hi vọng sẽ đặc biệt. Thật ra nó phá hỏng hầu hết mọi thứ. Như bạn sẽ sớm thấy. Tôi biết là có lẽ anh không có ý định làm tôi thất vọng. Hầu hết các bạn đang nghe có lẽ không biết điều mình đã thật sự làm nhưng các bạn sẽ tìm ra” 13 người dù bằng cách này hay cách khác (bảo vệ danh dự của mình, vô cảm, máy móc, nhút nhát, khốn nạn đã dẫn đến cái chết thương tâm của em). Đó Justin 1 anh chàng điển trai, thích khoe mẽ, ẩn chứa đằng sau là 1 hoàn cảnh gia đinh nơi cậu ta phải sống với người cha dượng bạo hành của mình. Alex anh chàng nghĩ ra trò đùa trắc nghiệm với cặp mộng của Hannah vô tình tạo ra sự hiểu nhầm giữa em và cô bạn thân Jessica. Kẻ đã sống với sự tự lừa dối bản thân đáng thương trong suốt 13 tập phim, của ông thầy tư vấn tâm lý sáo rỗng, máy móc kẻ theo lời kể của Hannah, người đã cướp đi cơ hội cuối cùng mà em tự cho mình để tiếp tục sống. 13 tập phim bao trùm bới sự ám ảnh qua giọng đọc thánh thiện của Hannah, thứ khiến cho Clay nam chính trong bộ phim không dám nghe tiếp bởi  em không dám đối diện với sự thật:”1 sự trống rỗng khi Hanah ra đi cảm giác tội lỗi tột cùng khi e cho rằng mình đã góp phần vào cái chết của cô ấy. Toàn bộ phim là 1 không khí u ám, đi sâu khắc họa  tâm lý đa cảm của Hannah, và những nhân vật còn lại, cảm giác dày vò tội lỗi của các nhân vật, dù chỉ 1 số nhỏ trong đó nhận thức đươc điều đó. Với đỉnh điểm là 1 trong số họ đã tự bắn vào đầu vì không chịu nổi sự dày vò trong lương tâm.

Trích đoạn ám ảnh và cảm động nhất trong phim lại không phải là cảnh máu mê khi Hannah tự mình rạch tay. Nó đến từ giấy phút lãng mạng hiếm có của Clay và Hannah trong bữa tiệc của Jessica, nơi có 3 biến cố dù không phải là đỉnh điểm nhưng lại là quan trọng nhất dẫn đến cái chết của em. Anh chàng mà Hannah tôn trọng nhất trong phim với cái biệt danh dễ thương Mũ bảo hiểm.

Clay tên của cậu không nằm trong danh sách này. Nhưng cậu cần phải ở nếu tôi muốn kể chuyện của mình. Nếu tôi định giải thích những việc mình đã làm. Bởi vì cậu không phải như mọi gã khác. Cậu khác biệt. Cậu tốt bụng, tử tế và giỏi giang. Và tôi không xứng đáng với một người như cậu. Tôi sẽ không bao giờ làm hỏng cậu. Không phải là cậu. Mà là tôi…

Không ít người khi xem bộ phim k dưới 1 lần bực tức bới sự nhút nhát của Clay. Em ấy là 1 một trong 3 điểm sáng hiếm hoi của bộ phim nơi người ta còn hi vọng ở xã hội, một con người dám đứng lên đấu tranh vì lẽ phải, con người ấy dù nhút nhát nhưng cuối cùng lại là người dũng cảm nhất để đòi lại công lý cho Hannah. Sự ám ảnh đến từ việc Clay tự trách mình sao không tỏ tình và ở lại với Hanah tối hôm đó.

Clay: Tớ đã không thể..tớ không thể nói với bạn ấy. Tớ không thể ôm bạn ấy. Tớ đã giết chết Hannah Barker. Như cậu đã nói

Tony: Tớ nói chúng ta đều giết chết Hannah

Clay: Làm sao tớ có thể sống được với điều đó.

Rồi trong tưởng tượng e quay lại thời điểm đó.

Clay: Cho tớ biết chuyện gì đang diễn ra? Nói cho tớ biết có vấn đề gì.

Hannah: Cậu không muốn ở bên tớ đâu.

Clay: nhưng tớ có muốn. Tớ thực sự muốn.

Hannah: cậu biệt mọi người sẽ nói gì?

Clay: Không. Và tớ không quan tâm.

Hannah: Bởi vì thật dễ cho cậu phải không? Bởi vì cậu không phải là con điếm của lớp.

Clay: Đừng nói vậy.

Hannah: Mọi người đều nói vậy!

Clay: Tớ không nói vậy.

Hannah: Có, cậu có. Khi cậu thấy bức hình đó.

Clay: Tớ không hề tin nó. Tớ đã tức giận trong một phút bởi vì tớ ghen tị với Justin. Vì tớ giận cậu vì muốn cậu ta thay vì tớ. Và tớ là thằng đểu và tớ xin lỗi. Và tớ không bao giờ làm nó đúng, tớ không nói hết được với cậu, nhưng tớ yêu cậu. Và tớ không bao giờ làm cậu tổn thương. Tớ không đi đâu. Không phải lúc này. Không bao giờ. Tớ yêu cậu Hannah.

Hannah: Tại sao cậu không nói với tớ khi tớ còn sống?

Để rồi khi qua lại thực tai ta chua xót, vui mừng tiếc nuối cho giây phút lãng mạn hiếm hoi của bộ phim. Thật trớ trêu nó chỉ kéo dài chưa đầy một phút qua lời kể của Hannah, nơi em vẽ ra tương lai của mình cùng với Clay, giây phút em cùng Clay dắt tay nhau trong hành làng của trường, cảnh cười đùa của em cùng với gia đình khi ở bên Clay. “ Vào thời khắc đó mọi thứ thật hoàn hảo. Và lần đầu tiên trong suột một khoảng thời gian dài tôi có thể hình dung ra tương lai mình hạnh phúc. Cuộc sống tươi đẹp thế nào. Và tôi biết cậu cũng cảm nhận như vậy. Tôi muốn cậu làm những điều cậu đang làm nhưng tôi không biết vì sao tâm trí tôi lại ở một nơi khác. Và tôi nghĩ tới mọi gã con trái khốn nạn khác. Và họ đã biến thành cậu. Một phần trong tôi muốn nói xin cậu đừng đi. Một phần trong tôi không muốn gặp cậu nữa. Nhưng cậu đã bước khỏi cánh cửa đó như tôi yêu cầu cậu. Tại sao cậu phải đi? Đó là điều tội tệ nhất. Nếu ai đã từng có 1 tuổi thơ học trò với tình yêu hẳn sẽ thấu hiểu và cảm nhận dc rất nhiều với bộ phim này và thông cảm 1 phần cho sự nhút nhát của Clay và sự phức tạp trong tâm lý của Hannah.

Một xã hội nơi người tốt bụng, thẳng thắn bị đẩy vào những hoàn cảnh éo le, họ phải chống lại thói đạo đức giả, sự vô cảm của những con người nơi họ bằng cách này hay cách khác đều đã góp phần biến xã hội này xấu xa hơn. Như chính sự lên án của anh chàng Alex: "đừng dán poster đừng tự sát, hãy dán đừng có khốn nạn với người khác. Tôi biết có không ít người dù không phán xét đến sự yếu đuối của Hannah thì cũng có thể cho rằng e đã chọn cái chết bởi không một lý do nào hay có lẽ e chỉ bị trầm cảm. Thự sự không phải là tất cả. Dẫu sao ở vào hoàn cảnh đó tôi vẫn cho rằng đó là 1 lối thoát có thể giải thích cho em. Nó cũng như muôn vàn ngõ cụt mà mỗi người gặp phải trong cuộc đời. Hơn hết là hãy đối xử tối với nhau hơn là mấy lời nói sáo rỗng. Bởi vì chả ai đã ngăn em lại khiến em đã chọn cho mình kết cục đau đớn 

"Thế giới đã phải chịu tổn thất rất lớn. Không phải vì sự tàn ác của những người xấu, mà là vì sự im lặng của những người tốt” - Napoleon..

Bộ phim còn là 1 bài học đáng giá cho những bậc cha mẹ, nhà trường trong việc tìm ra  cho mình sự tiếp cận, giải quyết mối quan hệ trong tính cách của cái tuổi cập 3 đầy phức tạp. Nó nói lên án sự máy móc và sáo rỗng trong cách giáo dục của nhà trường nơi biến các học sinh thành những kẻ vô cảm, dập khuôn và chả hề có tư duy. Những bậc phụ huynh ở trong hoành cảnh mất con tương tự như bố mẹ Hannah chắc càng thấu hiểu hơn ai hết nỗi đau đó, nơi những người đứng ngoài cuộc như tôi còn bị ám ảnh, ma mị khi đang viết bài review này.

Một bài học quan trọng nữa còn đến từ việc chúng ta tự ý phán xét cuộc đời người khác. Tôi nghĩ không ít người có định kiến cố hữu về những người tự tử đều là những kẻ yếu đuối. Đây là một sự sai lầm. Bạn không bao giờ biết được những chuyện đang xảy ra với họ, những gì họ nghĩ trong đầu, những gì họ phải chịu đựng. Đừng phán xét và biết thông cảm với người khác là tính cách mà mỗi chúng ta nên có. Đừng khi nào so sánh và mang mình ra làm thước đo của thiên hạ. Như chính lời kể của Hannah: "Không ai biết điều gì thực sự diễn ra trong cuộc sống của người khác hay bởi vì đoán xem bạn rình rập mọi người mỗi ngày mà".

Một bộ phận không nhỏ người dân Việt Nam sẽ không thể thể hiểu hết ý nghĩ bộ phim bới sự khác biệt về văn hóa, nhất là sự ảnh hưởng nặng nề của Nho giáo, trái ngược hoàn toàn với 1 xã hội cởi mở tự do, đề cao bản thân của Phương Tây. Dù thế nào tôi cũng khuyên các bạn không nên bỏ qua bộ phim với số điểm cao chót vót 9.1 trên IMDB. Và còn 1 điều quan trọng còn vô số cao trào và nhưng nhân vật thú vị khác trong phim mà tôi muốn dành cho các bạn tự cảm nhận. Một lần nữa tôi xin nhắc lại với các bậc cha mẹ đã và đang dạy con: ở hiền gặp lành nhưng xin giải thích thêm với con cái của mình một điều quan trọng: sao lại có kẻ ác lộng hành bởi họ không dạy hoặc cố tình k muốn hiểu: im lặng là lý do duy nhất cái ác lộng hành

Mộc Chay Lifestyle #2